در بیماران استئوپورتیک که دارای کیفوزند(گوژپشتی) نسبت به بیماران بدون کیفوز ، ریسک بالاتری از افتادن دارند.

 بررسیهای اخیر نشان داده که انجام ورزشهای دینامیک صاف کننده  کمر که به انها اصطلاح spinal proprioceptive extention exercise dynamic یا SPEED می گویندباعث کاهش پهنای قدم و افزایش سرعت راه رفتن و طول قدم و کاهش خطر افتادن در موانع می شود.

استفاده از قوزبند یا ارتوز  (weighted kypho (WKO  و ورزشهای SPEED  باعث کاهش درد پشت شده و سطح فعالیت فیزیکی بیمار را زیاد می کند.   

۱-ورزش:

اثر ورزش در افزایش تراکم استخوان بوسیله فاکتورهای تغذیه ای و هورمونی حمایت می شود.

در افرادی که تحرک ندارند و زمین گیرند ورزشهای پیشرونده مقاومتی میتواند باعث افزایش تراکم استخوان و پیشگیری از پوکی شود.

در ورزشکاران بسته به نوع ورزش و فشارهای بزرگ ومکرری که به یک ناجیه بدن وارد می شود باعث افزایش تراکم استخوان در آن نواحی تحت فشار می شود. دیده شده که یک ژیمناستیک کار تراکم استخوان بیشتری در تمام نقاط نسبت به یک والیبالیست دارد به جز در استخوان لگن .

ورزش شنا باعث بهبود قدرت عضلانی می شود نه تراکم استخوان.

در ورزش فشارهای مکانیکال زمانی باعث استخوان سازی می شود که به حد کافی قوی باشد ، هر روز تکرار شود و کوتاه مدت باشد و بر روی محلهای خاص استخوانی به کار رود.

فشار بر روی ستون فقرات هنگام بلند کردن اشیا حین انجام شغل یا نگهداری بچه ها می تواند باعث استخوان سازی شود.

افراد با تراکم استخوان نرمال می توانند ورزشهای با برخورد زیاد مثل ائروبیک ، اسکی و پرش را انجام دهند ولی فرد با پوکی استخوان باید ورزشهای غیر فشاری مثل پیاده روی به مدت ۴۵ دقیقه ، سه بار در هفته یا پیاده روی روزانه به مدت نیم ساعت را انجام دهد.

ورزشهای آبی در بیمارانی که به علت درد یا ضعف قادر به انجام فعالیتهای سنگین و خشکی نیستند مفید می باشد.

در افراد با لوردوز کمر ورزشهی صاف کننده کمر یا اکستنشن تایپ  توصیه می شود.

در افراد با پوکی استخوان از ورزشهای خم کننده کمر یا فلکشن تایپ باید پرهیز شود.

ورزشهایی مثل شنا یا دوره کوتاه مدت دوچرخه سواری ثابت باعث افزایش تراکم استخوان نمی شوند ولی نیازهای قلبی عروقی فرد را برطرف می کنند.

۱- تمرین Prone lying: بر روی شکم دراز کشده در حالیکه بازوها در کنار بدن قرار دارد و سر هم به یک طرف چرخانده شود. این وضعیت برای ۵ تا ۱۰ دقیقه نگهداشته شود. چند بار در روز حرکت را تکرار کنید.

۲- تمرین Prone lying on elbows: بر روی شکم دراز کشیده در حالیکه وزن بدن بر روی آرنج و ساعدها قرار گیرد. در طی این مدت باید لگن کاملا در تماس با زمین باشد. حالا کمر را در وضعیت راحت و بدون انقباض قرار دهید. این وضعیت برای ۵ تا ۱۰ دقیقه در ابتدا نگهداشته شود. اگر با این حرکت درد ایجاد شد مجددا حرکت اول انجام شده و سپس حرکت دوم تکرار شود . چند بار در روز حرکت را تکرار کنید.

۳- تمرین Progressive extension with pillows: بر روی شکم دراز کشیده و یک بالشتک زیر قفسه سینه تان قرار دهید. بعد از چند دقیقه یک بالشتک دیگر اضافه کنید.اگر احساس درد ندارید بالشتک دیگری را نیز بعد از چند دقیقه اضافه کنید. در این وضعیت برای ۱۰ دقیقه بمانید. حالا بالشتک ها را به ترتیب در طی چند دقیقه و به آرامی از زیر قفسه سینه تان خارج کنید. چند بار در روز حرکت را تکرار کنید.

۴- تمرین Standing extension: در حالیکه ایستاده اید دستان خود را بر روی کمر قرار داده
و به آرامی و در ابتدا به میزان کمی به عقب خم شوید. این وضعیت را ۲۰ ثانیه حفظ کرده و هر ۲۰ دقیقه تکرار کنید. این حرکت را بعد از انجام فعالیتهای روزمره معمول زندگی که کمر را در وضعیت فلکسیون یا خم شده به جلو قرار می دهند مانند بلندکردن اجسام، نشستن، خم شدن به جلو و حالت های مشابه انجام دهید.

 ۲-ساپورت کمر یا کمربند:

هر ساپورتی که باعث بهبود وضعیت بیمار و کاهش دردهای ناشی از انقباض عضلات پارااسپاینال کمر شود مفید می باشد.

استفاده از قوزبند WKO و ورزش نسبت به ورزش تنها بیشتر باعث افزایش قدرت عضلات کمر می شوند.

 

 

ورزشهای اصلاح وضعیت گوزپشتی مثل ورزشهای SPEEDهمراه با قوزبند به مدت ۲۰ دقیقه دو یا سه بار در روز در فرد با  کیفوز شدید یا با شدت کمتر همراه با انقباض عضلات صاف کننده پشت باعث تقویت عضلات پارا اسپاینال کمر و در نتیجه بهبود کیفوز و در نهایت کاهش ریسک افتادن می شود.

 

۳-قطع سیگار و تنباکو و الکل

۴- درمانهای دارویی:

بهترین درمان پوکی استخوان پیشگیری است که آن هم با بهبود قدرت عضلانی و حداکثر توده استخوانی قبل از سن ۳۰ سالگی انجام می شود.

پرطرفدارترین داروها در درمان پوکی استخوان ، کلسیم و ویتامین دی و بیس فسفوناتها مثل آلندرونات هستند.

۱- عوامل ضد جذب شدن استخوان:

شامل استروژن و اندروژن ، کلسی تونین و بیس فسفوناتها هستند.

۲- عوامل محرک سلولهای استخوانساز(استئوبلاستها):

شامل فلوراید و PTH البته چون فلوراید ریسک شکستگی استخوان را افزایش می دهد هنوز جهت درمان پوکی مورد تایید قرار نگرفته است.

تری پاروتید و PTH ریسک شکستگی مهره ها را کاهش داده و تراکم استخوان را در مهره ها و ران و کل بدن افزایش می دهد.

فقط درمان با PTH در بیماران با سابقه سرطان ممنوع است.

عوارض جانبی ان شامل تهوع و گیجی و کرامپ ساق پا ،سردرد و افزایش کلسیم سرم است.

در زنان با کمبود هورمون مثلا بعد از یائسگی توصیه می شود که برای پیشگیری از پوکی استخوان ، روزانه ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم المانته منقسم در چندین دوز و ویتامین دی ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ گرم استفاده کنند.

برای درمان پوکی می توان از حداقل دوز مفید برخی از استروژنهای خوراکی استفاده کرد .

ممنوعیت استفاده از استروژن:

بیماری کبدی یا کیسه صفرا ، سابقه اخیر ترومبوآمبولی یا ترومبوفلبیت (لخته خون) ، سرطان رحم یا پستان

عوارض پروژسترون:

خستگی ، افسردگی ، تندرس پستان ، نفخ ، کرامپ قاعدگی ، سردرد ، افزایش قند وتری گلیسرید سرم  و خونریزی واژینال غیر طبیعی.

کلسی تونین بیشتر برای بیمارانی مفید است که میزان سوخت و ساز استخوانی آنها بالاست. عوارض جانبی ان شامل فلاشینگ و تهوع و تولید انتی بادی که ممکن است استفاده از آن را محدود کند. فرم اسپری بینی آن ممکن است باعث تحریک بینی ، تولید دلمه و زخم شود که ممکن است نیاز به قطع دارو شود.

داروهای بیس فسفونات بر استخوانهای ترابیکولار موثر است .بخصوص در ناحیه کمر که تراکم استخوان را ۵ تا ۱۰% طی دو سال اول مصرف افزایش می دهد.

این داروها باید با یک لیوان پر آب و در حال بیداری مصرف شوند و ۳۰ تا ۴۵ دقیقه بعد از مصرف دارو بیمار نباید چیزی بخورد یا دراز بکشد زیرا باعث تحریک مری می شود.

داروهایی مثل آلندرونات یا ریسدرونات را هم میتوان به شکل روزانه و هم به شکل هفتگی استفاده کرد که مصرف هفتگی آن بیشتر توصیه می شود.

داروی دیگر تعدیل کننده های انتخابی رسپتور استروژن می باشد مثل رالوکسیفن.از عوارض رالوکسیفن کرامپ ساق پا ، گرگرفتگی و DVT می باشد.

درمان پوکی استخوان در مردان:

شامل کلسیم ، ویتامین دی ، محدودیت مصرف الکل و قطع سیگار می باشد.

 

رفرنس:Braddom Book(رفرنس طب فیزیکی و توانبخشی)