فاکتورهای بیومکانیکال متعدد در افتراق بیماری متابولیک استخوان یا بعضی موارد در پیگیری پاسخ به درمان به کار می رود.نمونه ای از این فاکتورها شامل کلسیم و فسفر سرم و PTH و الکالن فسفاتاز اختصاصی استخوان و استئوکلسین سرم می باشد که به عنوان فاکتورهای تشکیل استخوان نامیده می شوند.

فاکتورهای نشان دهنده جذب استخوان شامل : کلسیم موجود در ادرار ۲۴ ساعته ، هیدروکسی پرولین و پیریدینیوم ادرار 

یافته های رادیولوژی پوکی استخوان:

افزایش لوسنسی در تنه مهره ها به همراه از دست رفتن ترابیکولاهای افقی استخوان و افزایش ترابیکولاهایی که به شکل عمودی قرار گرفتند  و کاهش ضخامت کورتکس و گوه ای شکل شدن قدام جسم مهره به علت کاهش ۱۵ تا ۲۵ % ارتفاع جلوی تنه مهره نسبت به عقب آن.

تغییرات مورفولوژیک دیگر شامل دو حفره ای شدن تنه مهره ، شکستگی کمپرس شده کامل تنه مهره که در ان ارتفاع قسمت جلو و عقب مهره نسبت به مهره های مجاور حداقل ۲۵% کاهش می یابد.

پوکی استخوان به طور تیپیک در گرافی ساده دیده نمی شود مگر اینکه حداقل ۲۵ تا ۳۰% از ماده معدنی استخوان کاهش یافته باشد به همین علت ارزیابی تراکم استخوان از طریق absorptiometry توصیه می گردد.

شایعترین و دقیقترین روش از بین روشهای مختلف ارزیابی تراکم استخوان Dual energy X-ray absorptiometry می باشد.از این روش جهت تعیین تراکم استخوان در ناحیه مهره و مفصل هیپ(ران) استفاده می شود.

از بین این دوناحیه ،گردن فمور بیشتر استفاده می شود چون گاهی مهره ها به علت آرتروز اشتباها BMD را بالاتر گزارش می کنند.

 

از این روش گاها برای اندازه گیری توده استخوانی کل بدن هم استفاده می شود.

مقدار اشعه استفاده شده در این روش کمتر از ۳ میلی راد است.

افراد در معرض خطر پوکی استخوان و نیازمند ارزیابیBMD:

1- زنان با کمبود استروژن مثلا بعد از یائسگی که دارای فاکتورهای خطر می باشند.

۲-زنان با سن  ۶۵ سال یا بالاتر با یا بدون فاکتورهای خطر

فاکتورهای خطر شامل:

۱-سابقه شکستگی استخوان 

۲-افراد با ابنرمالیتیهای مهره

۳-افراد تحت درمان با داروهایی مثل کورتون

۴-مبتلایان به دیابت تایپ ۱(وابسته به انسولین)، بیماری کبدی و کلیوی و تیروئید

۵-شرح حال فامیلی پوکی استخوان

۶-یائسگی زودرس

افرادی که مصرف زیاد الکل و سیگار دارند هم در معرض خطر افزایش یافته پوکی استخوانند.

پیگیریهای بعدی پس ازBMD اولیه بسته به ریسک فاکتورهای بیمار هر ۲ تا ۵ سال یکبار انجام می شود.

 رفرنس:Braddom Book(رفرنس طب فیزیکی و توانبخشی)