فاشیای پلانتار Plantar fascia یک لیگامان یا رباط بلند و کلفت است که درست زیر پوست کف پای شما قرار گرفته است. این لیگامان از پاشنه پا به زیر پنجه پا کشیده شده و موجب قوس کف پا میشود.
یک سر این رباط به سطح زیرین استخوان پاشنه یا کالکانه Calcaneous در محلی که به آن توبرکل پاشنه Calcaneal tubercle میگویند متصل شده و سر دیگر آن پهن شده و به بند پرگزیمال (بند پرگزیمال اولین بند انگشت است که به کف پا متصل میشود) تمامی انگشتان پا متصل میشود. جنس فاشیای پلانتار عمدتا از فیبرهای کلاژن است. فاشیار پلانتار در جوان ها به تاندون آشیل اتصال دارد ولی این اتصال در سنین بالاتر کم میشود.
باور بسیار شایعی در بین مردم و حتی پزشکان رواج دارد که درد پاشنه به علت خار پاشنه است. گرچه خیلی از افرادی که فاسئیت پلانتار دارند برجستگی کوچک استخوانی در زیر استخوان پاشنه دارند که به آن خار پاشنه میگویند، توجه به این نکته مهم است که علت درد، خار پاشنه نیست.
وجود یک برجستگی استخوانی در زیر استخوان پاشنه علت درد آن ناحیه نیست همانطور که با خارج کردن این برجستگی استخوانی درد از بین نمیرود. از هر ده نفر یک نفر خار پاشنه دارد ولی همه آنها درد ندارند.
علت درد پاشنه پا:
بر اثر فشار بیش از حد به فاشیای پلانتار ، محل اتصال آن به استخوان پاشنه دچار کشیدگی و پارگی های میکروسکوپی میشود. پاسخ بدن به این اتفاق، التهاب و درد است. دردی که در محل اتصال این لیگامان به پاشنه احساس میشود.
چه عواملی زمینه این بیماری را مساعد میکنند:
مهمترین عواملی که موجب فراهم شدن زمینه مساعد برای بروز این بیماری میشوند عبارتند از
۱-سفت بودن عضلات پشت ساق پا یا سفت بودن تاندون آشیل که موجب میشوند فرد نتواند به راحتی پشت پایش را به بالا ببرد.
۲-چرخش کف پا به خارج یا Pronation و در نتیجه افزایش فشار به فاشیا
۳-چاقی
۴-قوس کف پای زیاد یا کم (صافی کف پا)
۵-ضربات مکرر به کف پا مانند فعالیت های ورزشی که در آن پاشنه پا بطور مکرر به زمین کوبیده میشود.
۶-فعالیت بدنی جدید یا افزایش شدت فعالیت بدنی که از قبل هم داشته ایم.
۷-راه رفتن روی زمین سخت یا ناهموار
۸-کفش نامناسب
۹-افزایش سن و تغییر یافتن جنس بافت فاشیای پلانتار
علائم:
بیماران مبتلا به خار پاشنه اغلب در ناحیه کف پای خود، مخصوصا در ناحیه پاشنه احساس درد می کنند. دیگر علائم خار پاشنه ی پا از قرار زیر است:
-التهاب در زیر پاشنه، مخصوصا در هنگام صبح یا پس از بی تحرکی برای مدت طولانی. عموما پس از کمی راه رفتن و گرم کردن بدن، درد کمی تسکین پیدا می کند. این مشکل مخصوصا برای کسانی که به تازگی دچار بیماری خار پاشنه شده اند پیش می آید. در موارد شدیدتر، بیمار احساس درد می کند و با راه رفتن شدت پیدا می کند.
-درد در هنگام ایستادن
-خشکی یا گرفتگی در رباط کف پا، افرادی که شغل آنها مستلزم بی حرکت ایستادن به کرات و برای مدت های طولانی است اغلب دچار پاشنه و درد شدید می شود. به همین دلیل است که به بیماری خار پاشنه پا گاهی اوقات پاشنه پلیس گفته می شود.
-پلانتار فاسیا شدیدا سفت و منقبض می شود که یک واکنش فشاری است. دردی که در حین رانندگی احساس می کنید ناشی از طرز قرار گرفتن غیرطبیعی پا است.
اغلب تعیین محل دقیق درد پاشنه دشوار است، چرا که یا کل قسمت کف پا دردناک است یا درد بصورت تیر کشنده تا پاشنه می باشد. همچنین، شدت درد در هر روز تغییر می کند.