کیستهای گانگلیونی مچ و دست

این کیستها ۵۰ تا ۷۰ درصد توده های دست را تشکیل می دهند.این گانگلیونها شامل توده های خوش خیم محتوی موسین هستند که در ارتباط با مفاصل ، لیگامانها و تاندونها دیده می شوند.

این گانگلیونها چون از مایع سینوویال پر نشده اند ، کیست واقعی نیستند که با یک لایه اپی تلیوم پوشیده شده باشند.

اتیولوژی اصلی آن شناخته نشده است اما تصور می شود که دژنراسیون و تروما ممکن است نقش داشته باشد.

شایعترین محل گانگلیونها سطح پشتی (دورسال) مچ است که به وسیله ی  یک پایه به لیگامان اسکافولونیت چسبیده است.

اما ۲۰ درصد گانگلیونها در سطح کف دستی مچ قرار دارند.این موارد از مفاصل رادیواسکافوئید و رادیوتراپزیال منشا می گیرند.

همچنین گانگلیونها ممکن است از نزدیک مفاصل انگشتان منشا بکیرند .

یک زیر مجموعه از گانگلیونهای مچ ودست ، کیستهای مخفیند که در معاینه ی بالینی تشخیص داده نمی شوند.

این کیستها در زنان شایعترند و بین سنین ۲۰ تا ۳۰ سال شایعتر است اما در هر سنی و جنسی ممکن است رخ دهد .

گانگلیونهای دوران کودکی معمولا خودبه خودی در طی یکسال از بین می روند.

شایعترین گانگلیونها در سنین بالا موکوس کیستهای ناشی از آرتریت DIP هستند.از فرمهای شایع دیگر کیستهای رتیناکولار ( گانگلیونهای غلاف تاندونهای خم کننده یا فلکسوری است. سومین فرم شایع گانگلیونهای بین انگشتی اول(PIP) ، کیستهای تاندونهای اکستنسور (صاف کننده) به همراه تنوسینوویت دکرون در مچ دست می باشند.

به طور ناشایع گانگلونهای کانال کارپ و گویان می توانند باعث سندرم کانال کارپ و نوروپاتی عصب اولنار می گردند.

علت این اختلال مشخص نیست اما ارتباطاتی با فعالیتهای مکرر سبک با افزایش بروز در تایپیستها ، نوازندگان ، نقشه کشها و طراحان وجود دارد.اما در باربران بار سنگین که بار سنگینی را به مچ تحمیل می کنند دیده نشده است .

در مجموع در ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد سابقه ی تروما وجود دارد.

علائم بالینی:

معمولا بیماران با یک توده ی بدون درد در مچ و دست مراجعه می کنند.توده ممکن است تغییر اندازه دهد و یا برای مدت زمانی محو شود.

گاهی ممکن است درد یا ضعف قدرت مشت کردن رخ دهد.علت مراجعه بیشتر نگرانی از ظاهر بیماری و دخالت آن است.درد به صورت عمقی است و با بعضی حرکات بیشتر می شود.

در گانگلیونهای سطح پشتی مچ بیشتر بیماران از درد هنگام صاف کردن(اکستنشن) باقدرت مچ شکایت دارند بویزه هنگام بلند شدن از صندلی.

در موارد مخفی گانگلیون نیز درد در پشت مچ علامت شایع است و با بزرگ شدن توده درد کاهش می یابد.

در کیستهای رتیناکولار بیمار از ناراحتی در دست حین مشت کردن مثلا گرفتن راگت یا ساک دستی شکایت دارد .

بیماران که شکایت از درد بعلت تنوسینوویت دکرون دارندیک برآمدگی در سمت رادیال زائده ی استیلوئید دارند.

درد حین مشت کردن از تظاهرات موارد درگیری مفصل کارپومتاکارپال مچ است.

کیستهای موکوسی ممکن است خود به خود تخلیه شوند و یا دفرمیتی ناخن ایجاد کنند.

علائم سندرم کانال کارپ در بیمارانیکه که گانگلیون کانال کارپ دارند دیده می شود..

گانگلیون در کانال گویان باعث ضعف دست بعلت از دست رفتن قدرت و عملکرد عضلات داخلی یا اینترنسیک دست و بی حسی در انگشت حلقه و پنجم گردد. 

 معاینه بالینی:

گانگلیون یک کیست منفرد است اما گاهی در بررسی جراحی به شکل متعدد دیده می شود.در معاینه ممکن است چند میلیمتر در تمام جهات حرکت کند.توده ممکن است مختصر در لمس دردناک باشد.

وقتی کیستها بزرگ باشند با گذاشتن چراغ قوه روی پوست روی گانگلیون ، نور را از خود عبور داده و با این روش می توان ان را از تومور افتراق داد.

محل شایع این گانگلیونها ، در سمت داخل به تاندون اکستنسور پولیسیس لونگوس بین کمپارتمان تاندونی ۳ و ۴ مستقیما روی لیگامان اسکافولونیت استواما ممکن است پایه ی آن آنقدر بلند باشد که در محلهای مختلف و کمپارتمانهای متعدد تاندونی و یا حتی سمت پشت یا جلوی (دورسال و وولار)  مچ  یافت شوند.

در زمانی که گانگلیون کوچک است فقط با خم کردن مچ ظاهر شده و با صاف کردن مچ و مشت کردن با قدرت محو می شود.

درد در سطح پشت مچ و تندرنس بدون توده ی واضح یا ناپایداری مطرح کننده ی گانگلیون مخفی است.

گانگلیونهای سطح کف دستی (وولار)مچ معمولا در چین مچ در سمت خارجی (رادیال) تاندون فلکسور کارپی رادیالیس دیده می شود اما ممکن است در کف دست یا قسمت ابتدایی مچ و یا حتی پشت مچ و کانال کارپ دیده شوند.این کیستها ممکن است اطراف شریان رادیال بوده و در هنگام برداشت جراحی باعث آسیب شریان شوند.

کیستهای رتیناکولار معمولا قابل مشاهده نبوده ولی بصورت توده های نخودی شکل قابل لمسند و معمولا در سطح قدام انگشتان و چین کف دست (پالمار) وجود دارند.انها به غلاف تاندونهای فلکسور می چسبند و با خم کردن انگشتان حرکت نمی کنند برخلاف گانگلیونهای داخل تاندونی.

کیستهای موکوسی در مفصل بین انگشتی انتهایی دیده می شوند و پوست ضخیمی روی آن است و گاها با زگیل اشتباه می شوند.تخلیه ی خود به خودی و عفونی شدن معمولا نادر می باشد.دفورمیتی ناخن یک یافته ی همراه است.

محدودیت عملکردی:

معمولا محدودیت عملکردی نداریم .ممکن است در گانگلیونهای خلف مچ دست ، خستگی و ضعف رخ دهد.

بیماران ممکن است در انداختن وزن روی دست مبتلا در حالت صاف بودن آرنج مانند بلند شدن از روی صندلی مشکل داشته باشند.

 رفرنس:Frontera Book(رفرنس طب فیزیکی و توانبخشی)